De energietransitie is een wereldwijde verschuiving naar duurzame en hernieuwbare energiebronnen, met als doel de afhankelijkheid van traditionele fossiele brandstoffen te verminderen en de impact op het milieu te beperken. Naarmate de risico's in verband met klimaatverandering toenemen, is deze transitie niet alleen wenselijk, maar ook onvermijdelijk geworden. De toch al dringende noodzaak om over te stappen op schonere energie werd nog versterkt door geopolitieke gebeurtenissen: de eerste echt wereldwijde energiecrisis die werd uitgelokt door de Russisch-Oekraïense oorlog, zoals het IEA heeft betoogd.[1]
Historisch gezien waren het geopolitieke landschap en de mondiale machtsdynamiek sterk verbonden met de controle over natuurlijke hulpbronnen, zoals olie en gas. Het is waarschijnlijk dat deze balans zal verschuiven ten gunste van dominantie op plaatsen waar materialen zoals lithium, nikkel, kobalt, mangaan en grafietkoper, zink, zilver en andere zeldzame aardelementen worden gewonnen. Deze elementen zijn essentieel voor hernieuwbare technologieën en de vraag naar deze mineralen zal de komende jaren sterk toenemen.[2]
Zoals duidelijk wordt gemaakt in het speciale rapport van het Internationaal Energieagentschap World Energy Outlook over de rol van kritieke mineralen in de transitie naar schone energie: "Voor een doorsnee elektrische auto zijn zes keer zoveel mineralen nodig als voor een conventionele auto, en voor een windenergiecentrale op het vasteland zijn negen keer zoveel minerale hulpbronnen nodig als voor een gasgestookte elektriciteitscentrale. Sinds 2010 is de gemiddelde hoeveelheid mineralen die nodig is voor een nieuwe eenheid stroomopwekkingscapaciteit met 50% gestegen naarmate het aandeel van hernieuwbare energiebronnen is toegenomen."[3]
Gezien deze enorme verschuiving zal de transitie een grondige herwaardering van de mondiale machtsdynamiek en de ingewikkelde toeleveringsketens vereisen, met gevolgen voor alle industrieën en bedrijven langs de productielijn. Zoals we nu al beginnen te zien, ondervinden landen die strijden om toegang tot materialen die cruciaal zijn voor de transitie naar hernieuwbare energie nieuwe wrijvingspunten en ontstaan er geopolitieke spanningen. Geopolitieke zekerheid is energiezekerheid.
China is momenteel verantwoordelijk voor de productie van 80% van de zeldzame aardelementen en speelt daarom een grote rol in de wereldwijde energietransitie.
Als er een aanzienlijk risico is voor een project dat van vitaal belang is voor de maatschappelijke welvaart, in dit geval de energietransitie, moet de verzekeringssector klaar staan om in te springen als maatschappelijke achtervang. Als verzekeraars hebben we onze reactie voorbereid en producten ontwikkeld om te voldoen aan de behoefte om geopolitieke risico's te beperken en de wereldwijde transitie naar hernieuwbare energie mogelijk te maken.
Navigeren door het nieuwe risicolandschap als verzekeraars
De verzekeringssector heeft altijd een centrale rol gespeeld bij de ondersteuning van bedrijven door dekking te bieden tegen politieke risico's en geweld, en onderstreept de noodzaak van verantwoorde praktijken en maatschappelijke betrokkenheid voor een succesvolle en veilige energietransitie. In lijn met de wereldwijde veranderingen verschuift onze focus, als verzekeraars, naar het garanderen dat deze bedrijven de uitdagingen effectief het hoofd kunnen bieden.
Risico's met betrekking tot de exploitatie van hernieuwbare energie, eenmaal actief, zoals een offshore windmolenpark of een fotovoltaïsche zonne-energie-installatie, zijn blootgesteld aan een zeer specifiek soort politiek risico: wij zien dat deze over het algemeen in de lage risicocategorie vallen voor terrorisme, stakingen, rellen, burgerlijke onrust (Strikes, Riots, Civil Commotion: SRCC) en politiek geweld. Oorlogsrisico's zijn een ander verhaal.
Om onze klanten te beschermen tegen de bedreigingen van politieke risico's en politiek geweld, moeten we hen helpen bij het beveiligen van toeleveringsketens, investeringen en activiteiten. Het doel is om een deel van het risico van deze inspanningen over te hevelen van de schouders van de klant naar de balans van de verzekeringssector.
Het verzekeringsproces omvat het beoordelen van de geopolitieke situatie, het begrijpen van het gedrag en de zakelijke praktijken van de klant en het evalueren van de interne kennis en veiligheidsmaatregelen van de klant. Locatie en politieke stabiliteit spelen een cruciale rol bij het bepalen van de verzekerbaarheid van een project.
Een van onze eerste beoordelingen heeft betrekking op de huidige gemeenschapsbeheerplannen van een klant, een belangrijke factor in het beperken van risico's die samenhangen met energietransitieprojecten. We benadrukken dat verantwoordelijke praktijken, zoals de werkgelegenheid voor de lokale bevolking, het vermijden van milieuschade en het bijdragen aan de lokale infrastructuur, essentieel zijn voor succes op lange termijn en veiligheid op het terrein.
De realiteit is echter vaak veel minder eenvoudig. Er zit een donkere kant aan de energietransitie. De winning van zeldzame aardmetalen, helemaal aan het begin van de toeleveringsketen, vindt bijvoorbeeld vaak plaats in gebieden met ongunstige arbeidsomstandigheden en burgerlijke onrust.
De afgelopen vijf jaar zijn gekenmerkt door talloze gebeurtenissen van burgerlijke onrust die overal ter wereld hebben plaatsgevonden. Deze komen steeds vaker voor en worden daarom ook steeds vaker opgenomen in verzekerings- en beschermingspolissen. SRCC-dekking is nu vaak opgenomen in onroerendgoedverzekeringspolissen, bedrijfsonderbrekingsverzekeringen of verzekeringen tegen politiek geweld.
De SRCC-dekking wordt relevant in situaties waar politieke of sociale onrust leidt tot schade aan eigendommen, bedrijfsonderbrekingen of andere financiële verliezen voor personen of bedrijven. Het doel van de SRCC-verzekering is om de financiële gevolgen van dergelijke gebeurtenissen te beperken door compensatie te bieden voor gedekte verliezen.
Bescherming bieden via verzekering en risicobeheer
In alle fasen van de toeleveringsketen van de energietransitie, van winning tot transport en productie, vertonen verschillende bedrijven verschillende niveaus van bewustzijn en bereidheid om bezig te zijn met SRCC-verzekeringen. Terwijl sommige sectoren deze producten graag omarmen, zien andere, met name productiebedrijven, de noodzaak misschien niet meteen in. Nu het energielandschap transformatieve veranderingen ondergaat, zien we een aanzienlijke toename in de wens van bedrijven om zich tegen deze risico's te verzekeren.
De transformatieve reis naar een energietransitie verandert niet alleen het energielandschap, maar tekent ook de geopolitieke kaart opnieuw. De verzekeringssector is, door middel van doordachte verzekering en doordacht risicobeheer, een cruciale partner bij het faciliteren van een soepele transitie en bij het waarborgen van de veiligheid van investeringen, toeleveringsketens en de mensen die betrokken zijn bij deze monumentale wereldwijde verschuiving.
--
[1] Renewables 2022, The IEA, p. 10.
[2] World Energy Outlook speciaal rapport The Role of Critical Minerals in Clean Energy Transitions, The IEA, pp. 2, 9 et al., geraadpleegd op 08/12/2023, hier: https://iea.blob.core.windows.net/assets/ffd2a83b-8c30-4e9d-980a-52b6d9a86fdc/TheRoleofCriticalMineralsinCleanEnergyTransitions.pdf
[3] Ibid., p. 5.
Auteurs
Björn Reusswig
Keulen